Τουρκικό ντοκιμαντέρ για τους Ποντίους της Ορντού με τίτλο:"Πού πας αδελφέ; Μια ιστορία αποχωρισμού"

Θεσσαλονίκη-"Πού πας αδελφέ; Μια ιστορία αποχωρισμού" -Τουρκικό ντοκιμαντέρ για τους Ποντίους της Ορντού

Η νοσταλγία για την πατρίδα που άφησαν πίσω τους, φεύγοντας με την Ανταλλαγή των Πληθυσμών του 1294, αλλά και οι αναμνήσεις των Ποντίων της Ορντού θα "ζωντανέψουν" μέσα από ένα ντοκιμαντέρ, με τίτλο "Πού πάς αδελφέ: Μια Ιστορία Αποχωρισμού" (Κardes Nereye:Bir Ayrilik Oykusu), που υλοποιείται με την υποστήριξη του τουρκικού υπουργείου Πολιτισμού.

Πρόκειται για μία ιδέα του καταγόμενου από την Ορντού, Τούρκου ερευνητή, Ιμπραχίμ Ντίζμαν, την οποία ανέλαβε να υλοποιήσει ο εκδότης Ομέρ Ασάν. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στις 15 Σεπτεμβρίου, με συνεντεύξεις προσφύγων από την Ελλάδα, που εγκαταστάθηκαν στην Ορντού και θα συνεχιστούν στα μέσα Νοεμβρίου, στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης και της Κατερίνης, με συνεντεύξεις Ορντουλήδων Ποντίων. "Ξεκινώντας από την ιδέα του Ιμπραχίμ Ντίζμαν και με το σκεπτικό ότι, κανείς μέχρι σήμερα δεν αφηγήθηκε μ' ένα ντοκιμαντέρ την αναγκαστική μετακίνηση των πληθυσμών από τη Μαύρη Θάλασσα στην Ελλάδα, υπέβαλα το σχέδιο στο υπουργείο Πολιτισμού.

Ο υπουργός Ερτουγρούλ Γκιουνάι το αντιμετώπισε πολύ θερμά και αποφασίστηκε η υποστήριξη του ντοκιμαντέρ. Κάναμε τα πρώτα γυρίσματα στην Ορντού, με τους τελευταίας γενιάς πρόσφυγες, που ήρθαν στην πόλη από την Ελλάδα. Τούς ρωτήσαμε για τους Ρωμιούς που έφυγαν από την Ορντού. Μάλιστα, συναντήσαμε και την τελευταία αρμενική οικογένεια που απέμεινε στην Ορντού και κάναμε συνεντεύξεις. Τώρα, σχεδιάζουμε να κάνουμε γυρίσματα με τους τελευταίας γενιάς Ορντουλήδες Ποντίους, που εγκαταστάθηκαν στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης και την Κατερίνη. Σκοπός μας είναι, 90 χρόνια μετά την Ανταλλαγή των Πληθυσμών, να παρακολουθήσουμε τις συνέπειες των 'τραυμάτων', που άφησε ο μεγάλος ξεριζωμός.

Η δομή του ντοκιμαντέρ κινείται πάνω στο τρίπτυχο 'αποχωρισμός-φιλία-νοσταλγία'», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ομέρ Ασάν. Η υπόθεση του ντοκιμαντέρ ξεκινά με την τραγωδία που βιώθηκε με το μεγάλο αποχωρισμό, που άρχισε με την Ανταλλαγή του 1924, ενώ, παράλληλα, μέσα από φωτογραφίες και συνεντεύξεις ξετυλίγεται η νοσταλγία για τους φίλους και τους γείτονες που άφησαν πίσω τους οι Ορντουλήδες Πόντιοι, φεύγοντας για την Ελλάδα. Οι αναμνήσεις των Ποντίων που διώχθηκαν από την Ορντού έφτασαν μέχρι τους δεύτερης και τρίτης γενιάς πρόσφυγες, οι οποίοι αφηγούνται με νοσταλγία τις σχέσεις των προγόνων τους με τους κατοίκους της Ορντού, που άφησαν πίσω τους. «Μ' αυτό το ντοκιμαντέρ θέλουμε να συμβάλουμε στον πολιτισμό της ειρήνης, δίνοντας στο θεατή το μήνυμα ότι, η διαφορετική εθνική καταγωγή δεν υπερισχύει των ανθρώπινων αξιών. Σκοπεύουμε να συμμετάσχουμε με το ντοκιμαντέρ σε διεθνή φεστιβάλ και να το προβάλουμε σε ειδικές προβολές στην Τουρκία και την Ελλάδα. Πιστεύουμε ότι θα έχει απήχηση», προσθέτει ο Ομέρ Ασάν.

Τα Κοτύωρα είναι η παλαιότερη ελληνική ονομασία πόλης που βρίσκεται στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, ανατολικά της Κερασούντος. Το σημερινό της όνομα είναι Ordu (Ορντού).

Τα Κοτύωρα, σύμφωνα με τον Ξενοφώντα αποτελούσαν αποικία και φόρου υποτελής των Σινωπαίων, διατηρώντας όμως ιδία αρμοστεία. Κατά την Περσική κυριαρχία διατηρούσε την αυτονομία της όπως και όλες οι άλλες πόλεις της περιοχής αυτής. Με την ίδρυση του Βασιλείου του Πόντου, από τους Μιθριδάτες, υποτάχθηκε σ΄ αυτό. Από τα Κοτύωρα, όπου παρέμειναν εκεί οι Μύριοι επί 45 ημέρες μετά από πολλές κακουχίες επιβιβάστηκαν σε πλοία και απέπλευσαν για Σινώπη και από εκεί επέστρεψαν στην Ελλάδα.

Σημειώνεται ότι κατά την περίφημη εκείνη κάθοδο των Μυρίων οι Κοτυωρίτες όχι μόνο δεν δέχθηκαν να φιλοξενήσουν αυτούς στις οικίες τους αλλά τους αρνήθηκαν και την αγορά τροφίμων. Προ αυτής της κατάστασης ο Ξενοφών διέταξε τη βίαιη κατάληψη οικιών καθώς και την δια της βίας προμήθεια τροφίμων και από τα πέριξ χωριά. Η εχθρική αυτή εκδήλωση των κατοίκων ήταν αποτέλεσμα των εισηγήσεων του αρμοστή της πόλης και όχι τόσο αυθόρμητη. Τελικά προσήλθαν πρέσβεις της Σινώπης και αφού στην αρχή απείλησαν πόλεμο στη συνέχεια επήλθε συμφιλίωση και έτσι οι Κοτυωρίτες παρείχαν κάθε διευκόλυνση στους μυρίους. Κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. τα Κοτύωρα αναφέρονται από τον Αρριανό ως μικρή κώμη, ενώ κατά τους Βυζαντινούς χρόνους έπαψε ν΄ αναφέρεται πλέον.

Κατά τον 17ο-18ο αιώνα που άρχισε ν΄ αναπτύσσεται η ναυτιλία στον Πόντο , άρχισε παράλληλα ν΄ αναπτύσσεται και η νέα πόλη, παρακείμενα της αρχαίας, και να ακμάζει εμπορικά. Κύρια προϊόντα της νέας πόλης ήταν αραβόσιτος, φασόλια, καρύδια, δέρματα, γαλακτοκομικά και ξυλεία. Τα Κοτύωρα αποτελούν σήμερα έδρα υποδιοίκησης του νομού της Τραπεζούντας όπου και φέρεται, μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, καθαρά τουρκική πόλη.

Σημειώνεται ότι στην αρχή του 20ου αιώνα αριθμούσε 12.000 κατοίκους εκ των οποίων 6.000 ήταν Έλληνες και οι άλλοι Τούρκοι και Αρμένιοι. Η Ελληνική κοινότητα των Κοτυώρων διατηρούσε δημοτικό σχολείο με 150 μαθητές, παρθεναγωγείο με ίσο αριθμό μαθητριών καθώς και ημιγυμνάσιο με 350 μαθητές.

Η έξωση των Ελλήνων έγινε το 1917. Συγκεκριμένα στις 19 Αυγούστου του 1917 ο ρωσικός στόλος άρχισε να βομβαρδίζει τις τουρκικές συνοικίες της πόλης, αποχωρώντας όμως πήραν και πολλούς Έλληνες. Τον Σεπτέμβριο του 1917 ξεκίνησε και η μεγάλη έξωση των Ελλήνων από τους Τούρκους. Στην αρχή οι κάτοικοι οδηγήθηκαν και διασκορπίστηκαν στους νομούς Σεβάστειας και Κασταμονής, εκτός από τους 2.500 που πρόλαβαν μέσω Τραπεζούντας να διεκπεραιωθούν στη Ρωσία. Όσοι δε τελικά κατάφεραν να επιζήσουν μέχρι το 1923 όπου και συνομολογήθηκε η «υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μετανάστευσαν στην Ελλάδα.

ΠΗΓΗ:unews.pathfinder.gr